Rynku analiza

Rynku analiza(badanie rynku), ogół czynności zmierzających do poznania istoty zjawisk i procesów rynkowych: podaży, popytu oraz związków i zależności między nimi, stosunków rynkowych i czynników określających te stosunki lub oddziałujących na nie, jak stan sił wytwórczych, płace i dochody, ceny towarów i in. Celem a.r. w gospodarce socjalistycznej jest przede wszystkim uzyskanie przesłanek do planowania zespołu elementów kształtujących podaż (wielkość i asortyment produkcji oraz zaopatrzenia sieci handlowej) i popyt (ceny towarów, dochody ludności). Główną treścią a.r. jest wykrycie związków, przyczyn i prawidłowości w zjawiskach i procesach rynkowych, porównanie stwierdzanego stanu rzeczy w czasie i przestrzeni, skonfrontowanie go ze znanymi prawidłowościami i tendencjami, dokonanie uogólnień oraz opracowanie wniosków dla dalszej działalności gospodarczej. W gospodarce socjalistycznej a.r. opiera się na bilansach (grup towarowych i poszczególnych artykułów, pieniężnych dochodów i wydatków ludności itp.) i na materiałach statystycznych (zarówno w skali całego kraju, jak poszczególnych regionów), jak statystyka obrotów handlowych, utargów, zapasów, dochodu narodowego, płac, cen, monografie regionalne. Materiały te muszą być uzupełniane badaniami cząstkowymi, jak np. reprezentacyjne badania budżetów gospodarstw domowych i rachunkowości gospodarstw rolnych, ankietowe badania zbiorowości wybranych losowo lub przypadkowych, badania weryfikacyjne, ankietowe badania przez sieć sklepów-korespondentów. Takimi sposobami bada się najczęściej zagadnienia dotyczące konsumentów indywidualnych, gospodarstw domowych, pracowników handlu detalicznego oraz przedsiębiorstw i zakładów handlowych. Badania takie pozwalają głębiej wniknąć w strukturę analizowanych zbiorowości (np. wg klas społecznych, płci, wieku, liczebności rodziny, zawodu, wysokości dochodu). Prawidłowa metodyka a.r. powinna polegać na stosowaniu ilościowych metod badawczych (statystycznej, ekonometrycznej) na podstawie logicznych założeń i w połączeniu z prawidłowym wyciąganiem wniosków z osiągniętych wyników. Najprzydatniejsze w a.r. są badania związków przyczynowych (często ujmowanych formalnie jako związki korelacyjne lub funkcyjne) podaży i popytu z najważniejszymi czynnikami kształtującymi te zjawiska; opierają się one głównie na danych z szeregów czasowych (np. statystyki sprzedaży) i szeregów rozdzielczych, czyli strukturalnych (np. budżety rodzinne). Ważne znaczenie mają badania elastyczności popytu na poszczególne towary. W miarę wzrostu podaży i różnicowania asortymentu zyskują na znaczeniu badania poszczególnych grup asortymentowych, oparte na sygnalizacji rynkowej i specjalnej ewidencji sprzedaży wg cech jakościowych (np. za pomocą etykiet towarowych). Odrębną gałęzią a.r. są badania motywów wyboru i zamierzeń konsumenta, gdzie obserwacje natury psychologicznej i socjologicznej ujmowane są statystycznie i służą do poszukiwania prawidłowości występujących masowo. A.r. ma szczególne znaczenie dla organów planujących i zarządzających gospodarką w skali centralnej lub regionalnej, choć jej charakter i zakres zmienia się zależnie od użytkownika. Komisja Planowania przy Radzie Ministrów kładąc nacisk np. na bilansowanie wielkości ekonomicznych, musi interesować się tendencjami do rozwoju podaży i popytu w zależności od zmian w siłach wytwórczych, płacach, cenach itd. Ministerstwo Handlu Wewnętrznego bada bardziej szczegółowo dynamikę wielkości i struktury popytu w związku z planowaniem masy towarowej. Przemysł zainteresowany jest w stopniu zmienności i w chłonności rynku dotyczącej określonego asortymentu wyrobów. Organa terenowe interesują się kompleksowo zdolnością nabywczą oraz potrzebami ludności danego terenu w celu zrównoważenia popytu odpowiednią podażą. Dla pojedynczych przedsiębiorstw oraz ich zrzeszeń istotna jest wielkość popytu i zmienność jego struktury we właściwym im zakresie asortymentowym w krótkich okresach oraz wiążące się z tym możliwości podaży. Dla użytkowników tego typu ważne są również operatywne, codzienne obserwacje zjawisk rynkowych na własnym terenie i opierający się na nich system raportów, meldunków, sygnałów, orientacyjnych przeglądów koniunktury, pozwalających na szybkie reakcje mające na celu zrównoważenie podaży z popytem przez elastyczny system zamówień. Od 1967 obowiązuje w handlu państwowym ,.minimalny zakres analizy rynku dla potrzeb zakupu towarów”. Zatwierdzone zostały też ramowe kierunki rozwoju badań rynku w handlu państwowym. Podobne prace podjął również handel spółdzielczy. W związku z doskonaleniem produkcji dóbr konsumpcyjnych, rozwojem podaży i stabilizacją równowagi rynkowej a.r. staje się jednym z głównych nurtów operatywnej działalności gospodarczej.