Pages Menu
 

Categories Menu

Posted by on paź 8, 2017 in Biznes |

Rentowność

RENTOWNOŚĆ, w najogólniejszym ujęciu oznacza osiąganie nadwyżek przychodów z działalności gospodarczej nad kosztami jej prowadzenia. To ogólne znaczenie pojęcia „r.” jest precyzowane w bardziej szczegółowy sposób, zależnie od sposobów mierzenia nadwyżek przychodów z działalności gospodarczej nad jej kosztami i od sposobów relacjonowania ich w stosunku do innych wielkości. Nadwyżka przychodów ze sprzedaży nad kosztami własnymi sprzedanej produkcji nosi nazwą akumulacji finansowej. W przedsiębiorstwach przemysłowych akumulacja finansowa dzieli się najczęściej na podatek obrotowy (a w przypadku sprzedaży usług — podatek od operacji nietowarowych) oraz na zysk przedsiębiorstwa. Jeżeli za nadwyżkę przychodów ze sprzedaży nad kosztami własnymi sprzedanej produkcji bierzemy całą akumulację finansową przedsiębiorstwa przemysłowego, mówimy wówczas or. brutto (albo akumulatywności). Jeżeli natomiast pomijamy w tym obliczeniu podatek obrotowy (lub budżetowe dotacje przedmiotowe, które mogą być traktowane jako „ujemny podatek obrotowy”) i za nadwyżkę przychodów ze sprzedaży nad kosztami własnymi sprzedanej produkcji przyjmujemy tylko zysk przedsiębiorstwa przemysłowego, mówimy wtedy o jego r. netto (albo zyskowności). R. brutto i r. netto mogą być ustalane dla produkcji pojedynczych wyrobów (mówi się wtedy o r. jednostkowej brutto i netto), dla całej produkcji określonych przedsiębiorstw i dla łącznej produkcji całych gałęzi przemysłu. R. jednostkowa może być ustalana jako r. indywidualna (tj. nadwyżka -» ceny zbytu lub ceny fabrycznej nad kosztami własnymi wyrobu, ustalonymi indywidualnie dla określonego przedsiębiorstwa) lub jako r. przeciętna (nadwyżka ceny zbytu lub ceny fabrycznej nad przeciętnymi kosztami własnymi wyrobu, ustalonymi dla wszystkich przedsiębiorstw produkujących dany wyrób). R. przedsiębiorstwa może być ustalana jako r. sprzedaży w postaci akumulacji lub zysku z realizacji produkcji przemysłowej oraz jako r. całokształtu działalności w postaci akumulacji lub zysku ze sprzedaży produkcji przemysłowej łącznie z .działalnością uboczną (np. gospodarka w domach mieszkalnych, stanowiących własność przedsiębiorstwa) oraz z saldem strat i zysków nadzwyczajnych. Szczegółowe kategorie r. mogą być także ustalane — z pewnymi modyfikacjami — w odniesieniu do działalności przedsiębiorstw innych działów gospodarki narodowej (np. budownictwa, transportu, obrotu towarowego). R. brutto i netto ustala się nie tylko w postaci absolutnych kwot akumulacji i zysku (lub absolutnych kwot przyrostu akumulacji czy zysku w porównaniu do poprzedniego okresu obrachunkowego), ale także w postaci wskaźników, wyrażających stosunek — zazwyczaj procentowy — akumulacji lub zysku do jakiejś innej wielkości. W praktyce najszersze zastosowanie mają następujące wskaźniki: 1. wskaźnik r. brutto, ustalany jako stosunek procentowy akumulacji finansowej do kosztów własnych sprzedanej produkcji; 2. wskaźnik r. netto — ustalany jako stosunek procentowy zysku do kosztów własnych sprzedanej produkcji; ten wskaźnik był najczęściej używany w latach 1966—70 do ustalania zadań finansowych dla przedsiębiorstw przemysłowych („dyrektywny wskaźnik rentowności”); 3. wskaźnik r. przerobu, ustalany jako stosunek procentowy zysku do kosztów własnych przerobu, tj. do kosztów własnych sprzedanej produkcji pomniejszonych o koszty materiałów podstawowych; ten wskaźnik bywał także stosowany do określania „dyrektywnej rentowności” dla przedsiębiorstw niektórych gałęzi przemysłu; 4. wskaźnik stopy zysku, ustalany jako stosunek procentowy zysku do łącznej średniej rocznej wartości środków trwałych i obrotowych zaangażowanych w działalności przedsiębiorstwa lub gałęzi przemysłu; wskaźnik stopy zysku (oprócz takich wskaźników, jak wskaźnik kwoty zysku, wskaźnik rentowności, wskaźnik wynikowego poziomu kosztów) są aktualnie stosowane jako dyrektywne wskaźniki finansowe.