Międzynarodowa organizacja pracy

Międzynarodowa organizacja pracy (International Labour Organization — ILO), ustanowiona w 1919 przez Traktat Wersalski jako autonomiczny organ stowarzyszony z Ligą Narodów. W 1946 M.O.P. staje się agencją wyspecjalizowaną stowarzyszoną z ONZ na podstawie porozumienia uznającego prawa i odpowiedzialność tej organizacji w obrębie jej kompetencji. Pierwotne cele i zadania M.O.P. ujęte w założycielskim statucie, noszącym nazwę konstytucji, zostały w sposób istotny przeformułowane przez Międzynarodowy Konferencję Pracy w 1944, a następnie jeszcze kilkakrotnie zmieniane przez konferencje W latach 1946, 1948, 1954 i 1963. Siedzibą M.O.P. ustaloną w 1920 jest Genewa; w latach 1940—1948 działalnością jej kierował roboczy ośrodek w Montrealu.Cele. Zasadniczym, statutowym celem M.O.P. jest przyczynianie się do poprawy szeroko rozumianych warunków pracy i bytu pracowników na całym święcie, zwłaszcza w dążeniu do przeciwdziałania społecznej niesprawiedliwości i wynikającemu z niej zagrożeniu pokoju. Cel ten M.O.P. realizować ma przez ustanowienie międzynarodowych norm socjalnych i szerzenia wśród wszystkich narodów zgodnych z tymi normami programów zmierzających m. in. do osiągnięcia: l. pełnego zatrudnienia i podnoszenia poziomu życia; 2. zabezpieczenia pracownikom najbardziej odpowiednich rodzajów zatrudnienia; 3. warunków do szkolenia; 4. polityki dotyczącej warunków pracy zabezpieczających wszystkim sprawiedliwy udział w podziale korzyści z osiąganego postępu; 5. zwiększania ubezpieczeń społecznych; 6. ochrony życia i zdrowia pracowników; 7. zabezpieczenia niezbędnego wyżywienia, mieszkania oraz warunków do wypoczynku i kultury. Członkostwo. Konstytucja M.O.P. przewiduje, że państwa należące do ONZ stają się członkami M.O.P. przez zwykłe zaakceptowanie konstytucji, zaś przyjęcie państw nie należących do ONZ wymaga uchwały Konferencji większością '/i głosów. W 1970 M.O.P. liczyła 121 członków, w tym 11 krajów socjalistycznych. Polska jest członkiem M.O.P. od 1919. Struktura. Najważniejszym organem M.O.P. jest Międzynarodowa Konferencja Pracy (MKP), obradująca zwykle raz w roku, w której każde państwo członkowskie jest reprezentowane przez 4 delegatów — 2 z ramienia rządu oraz po 1 z ramienia organizacji pracowników i pracodawców. Jest to charakterystyczny dla tej organizacji system reprezentacji państw. Delegaci reprezentujący pracowników i pracodawców wybierani są przez rząd w porozumieniu z najbardziej reprezentatywnymi w danym kraju organizacjami pracowników i pracodawców. Główną funkcją MKP jest uchwalenie konwencji i zaleceń dla rządów, określających międzynarodowe najniższe dopuszczalne normy warunków pracy i bytu. Uchwały takie wymagają większości 3/5 głosów. Obowiązkiem rządów państw członkowskich jest przedstawianie przyjętych konwencji odpowiednim narodowym organom ustawodawczym w celu wprowadzenia ich w życie. Po ratyfikacji konwencji rząd danego kraju zobowiązany jest okresowo informować M.O.P. oraz odpowiednie w kraju organizacje pracowników i pracodawców o przedsięwzięciach podejmowanych na rzecz wprowadzenia konwencji w życie. Zalecenia uchwalane przez MKP nie wymagają ratyfikacji, lecz są wytyczną dla rządów, które — podobnie jak w przypadku konwencji — zobowiązane są przedstawić je kompetentnym narodowym władzom do wcielenia ich w życie przez krajową działalność prawodawczą. Również o postępach realizacji tych zaleceń rządy okresowo mają informować M.O.P. Ocenia i kontroluje ona także wykonanie konwencji i zaleceń, przy czym w przypadku konwencji procedura kontroli jest dość rygorystyczna i przewiduje możliwość stosowania sankcji. Do funkcji MKP należy także m. in. przyjmowanie nowych członków M.O.P., wybieranie członków Rady Administracyjnej (RA), uchwalanie co dwa lata programów, budżetu i ustalanie polityki w sprawach przedstawianych przez RA lub przedkładanych przez delegatów. Organem wykonawczym M.O.P. jest Rada Administracyjna, składająca się z 24 przedstawicieli rządów i po 12 przedstawicieli pracowników i pracodawców wybieranych przez MKP na okres 3 lat; 10 miejsc rządowych zajmują najważniejsze kraje przemysłowe, pozostałe 14 wypełnia się z wyboru. RA obraduje kilka razy w ciągu roku. Do jej funkcji należy m. in.: określanie polityki i programów działania M.O.P.; nadzorowanie Międzynarodowego Biura Pracy (MBP) oraz różnych komitetów i komisji, projektowanie porządku obrad MKP i założeń budżetu oraz mianowanie dyrektora generalnego. RA powołała wiele komitetów pomocniczych. Międzynarodowe Biuro Pracy spełnia rolę stałego sekretariatu M.O.P. i obsługuje posiedzenia MKP i RA oraz innych organów. Prowadzi badania i przygotowuje raporty z zakresu problemów działalności M.O.P., zbiera i przekazuje informacje oraz prowadzi działalność wydawniczą. Bezpośrednio współpracuje z rządami oraz organizacjami pracowników i pracodawców. Pracą MBP kieruje dyrektor generalny, który jest jednocześnie sekretarzem generalnym Konferencji. MBP dzieli się na 10 wyspecjalizowanych departamentów, zatrudnia ok. 2000 pracowników w Genewie i ok. 700 ekspertów terenowych, rekrutujących się z ok. 100 krajów. Ponadto w M.O.P. działa wiele innych organów zajmujących się problemami polityki socjalnej w poszczególnych dziedzinach zatrudnienia (np. komitety przemysłowe) oraz w odniesieniu do poszczególnych regionów świata (konferencje regionalne). W porozumieniu z ONZ ustanowiono specjalny aparat, którego zadaniem jest dochodzenie skarg organizacji zawodowych przeciw rządom gwałcącym prawa pracowników. Działalność. Od 1919 do 1970 M.O.P. uchwaliła 132 konwencje, które uzyskały blisko 3600 ratyfikacji. Przyjęła też 136 zaleceń. Zespół międzynarodowych norm w przyjętych przez M.O.P. konwencjach i zaleceniach tworzy tzw. Międzynarodowy Kodeks Pracy. Od początku M.O.P. udziela państwom pomocy w formułowaniu praw i przepisów, które służyć mają wprowadzaniu w życie konwencji i zaleceń oraz doskonaleniu praktyk administracyjnych i systemów kontroli. Ten rodzaj pomocy technicznej stale rozwijał się, a w ostatnich latach uzupełnia go ponadto program pomocy w pełnym i efektywnym wykorzystaniu zasobów ludzkich, wzrostu wydajności i poprawy warunków pracy.