Handel zagraniczny

Handel zagraniczny, przez pojęcie „h.z.” rozumie się eksport, czyli sprzedaż i wywóz towarów wytworzonych w danym kraju za granicę, oraz import, czyli zakup towarów wytworzonych za granicą i ich przywóz do kraju. Wartość eksportu i importu poszczególnych krajów notują statystyki h.z. opracowywane przez powołane do tego urzędy krajowe oraz przez organizacje międzynarodowe (np. ONZ). Eksport ujmowany jest najczęściej wg wartości fob, import wg wartości cif. Oprócz wartości eksportu i importu w cenach bieżących, statystyki (krajowe i międzynarodowe) podają niejednokrotnie wartość eksportu i importu w cenach stałych, tj. z wyeliminowaniem zmian cen. Informują w ten sposób o zmianach fizycznych wielkości eksportu i importu. Pozwalają także ocenić zmiany cen eksportu i importu oraz ich wzajemne relacje (tzw. terms of trade). Znaczenie h. z. we współczesnym świecie jest bardzo duże. H.z. włącza kraj do międzynarodowego podziału pracy, umożliwia lepsze, tj. bardziej racjonalne wykorzystanie jego zasobów i sił produkcyjnych, umożliwia rozwój produkcji na większą skalę, pobudza postęp techniczny, zwiększa wydajność pracy społecznej i sprzyja większej efektywności gospodarowania. Tempo wzrostu h.z., zmiana relacji wymiennych oraz efektywność wymiany zagranicznej (relacja osiągniętych rezultatów do nakładów) współdecydują o tempie wzrostu produkcji i dochodu narodowego. Ponadto h.z. współdecyduje 1. wielkości i strukturze rzeczowej środków, które mogą być użyte do celów inwestycyjnych i do produkcji bieżącej, sprzyja podnoszeniu poziomu technicznego aparatu wytwórczego i produkcji finalnej w danym kraju. Zwiększa obfitość i różnorodność podaży towarów konsumpcyjnych na rynku wewnętrznym i może być istotnym czynnikiem zwiększającym stopień zaspokojenia potrzeb konsumpcyjnych społeczeństwa. Jeśli wzrost h.z. (eksportu 1 importu) jest szybszy od tempa wzrostu produkcji, 2. dochodu narodowego, to zwiększa się zaangażowanie kraju w międzynarodowym podziale pracy i h.z. staje się aktywnym, a często nawet wiodącym czynnikiem w rozwoju gospodarczym. Jeśli tempo wzrostu h.z. (a zwłaszcza eksportu) jest niższe od tempa wzrostu produkcji 1 dochodu narodowego, to wpływy z eksportu rosnąć mogą w zbyt wolnym tempie nie zapewniając pokrycia potrzeb importowych kraju i wówczas h.z. stać się może „barierą” wzrostu gospodarczego.