Giełda towarowa

Giełda towarowa, zorganizowany rynek, na którym spotykają się regularnie kupujący i sprzedający w celu zawierania umów kupna-sprzedaży towarów dopuszczonych do obrotu na danej giełdzie; przedmiotem obrotu są towary masowe; umowy zawiera się albo na podstawie próbki, albo wg jakości standardowej. Koncentracja zaofiarowania, czyli podaży, i zapotrzebowania, czyli popytu, pozwala ustalać kursy giełdowe, które są często miarodajne również dla transakcji zawieranych poza g.t. Przy zawieraniu transakcji obowiązuje ścisły regulamin. Rozróżnia się umowy giełdowe rzeczywiste i różniczkowe. Umowy rzeczywiste — transakcje kupna- sprzedaży, których wykonanie polega na rzeczywistym dostarczeniu towaru i dokonaniu zapłaty. Umowy różniczkowe — transakcje zawarte jedynie w celu uzyskania różnicy kursów bez potrzeby dostawy przedmiotu umowy; mają charakter spekulacyjny. Zależnie od terminu wykonania dzieli się umowy na kasowe, dostawne i terminowe. Umowy kasowe (natychmiastowe) — transakcje, przy których dostawa towaru i zapłata następują w ciągu trzech dni do trzech tygodni, zależnie od wielkości transakcji oraz zwyczajów danej g.t. Umowy dostawne — transakcje, przy których dostawa i zapłata następują w ciągu pewnego czasu; zależnie od zwyczajów danej giełdy waha się on od trzech miesięcy do dwóch lat; dostawa może być dokonana na .żądanie kupującego lub po odpowiednim i zawiadomieniu sprzedającego albo kupującego; jeśli umowa nie przewiduje inaczej, sprzedający określa termin dostawy lub częściowych dostaw. Umowy terminowe (różniczkowe) — realizacja transakcji odbywa się w ściśle oznaczonym terminie. Szereg giełd specjalnych ma znaczenie światowe, np. giełdy zbożowe w Chicago, Nowym Jorku, Londynie, Amsterdamie i Antwerpii; bawełniane — w Nowym Jorku, Liverpoolu, Hawrze i Bremie; cukrowe — w Londynie i Paryżu; naftowe — w Londynie i Hamburgu. Pojęciem „g.t.” określa się w Polsce giełdy mające charakter zorganizowanych rynków, na których zawierane są transakcje kupna-sprzedaży wystawionych artykułów lub przyjmowane zamówienia na podstawie wzorów.